Plastikler tabiatta ancak fiziksel olarak parçalanabilmekte ve ömürleri 100 yılın üzerinde olmaktadır. Ayrıca hem plastik tüketimindeki artış ve hem de bunların kullanılma sürelerinin kısa olması dolayısı ile atılan atık miktarında da artışlar olmaktadır [13].
Ham petrol , doğal gaz gibi yenilemeyen kaynaklar plastik üretimi için azaltılmakta , oluşan zararlı gazlar hava , su ve çevre kirliliğine sebep olmaktadır. Plastik yandığında, çok tehlikeli bir madde olan ve sera etkisi yaratan dioksin ortaya çıkar. Yapışkan filmler gibi bazı plastikler, vinil klorid içerdiklerinden kanserojendir ve gıdalarla etkileşime geçebilir. Bazı plastiklerin geri dönüştürülmesi mümkün olsa da , çok sınırlıdır [13].
Paketlemede kullanılan malzemelerin hammadde giderleri; cam için %25, plastikler için yaklaşık %50 ve metaller için %70-80 oranındadır [13].
Plastikler ayrıca paketleme oranlarını da azaltır. Yani daha az malzeme ile daha fazla şey paketlemek mümkündür. Mesela, bir kilo kadar plastik malzeme ile 27 kilo kadar bir sıvıyı (meyve suyu, soda veya suyu) ambalajlamak mümkündür. Oysa aynı miktarda sıvıyı ambalajlamak için 1,5 kilo kadar alüminyum, 4 kilo kadar çelik veya 13-14 kilo kadar cam malzemeye ihtiyaç duyulur [13].Aynı işi daha az malzeme ile yapmak, aynı zamanda malzemenin hem üretilmesi hem de işlenmesi için kullanılan doğal kaynakların korunması, tasarruf edilmesi anlamına gelir. Nitekim kağıtla karşılaştırdığımızda plastik malzeme aynı işi görecek kadar kağıt malzemeden çok daha az toplam üretim enerjisi gerektirir. Bir de bir iş görecek plastik malzeme miktarı aynı işi görecek diğer malzeme miktarlarından daha az olacağı için üretilmesi kadar taşıması da kolay ve ekonomik olmaktadır. Kısacası plastikler paketlemeyi çok daha verimli bir hale getirirken tabii kaynakları da korurlar. Çok az miktarda plastik ile çok miktarda ürün ambalajlanabilir. 0,6 g PP film ile 80 g çikolata, 1,2 g PE torba ile 1 kg meyve, 1,5 g PP film ile 100 g çikolata, 6 g köpük EPS kap ile 1 kg et, 4 g PE film ile 210 g sosis, 35 g PE şişe ile 1 L süt, 36 g Pet şişe ile 1 L gazlı içecek ambalajlanabilmektedir [13].
04.04.01. Plastik Ambalajların Geri Dönüşümü
Merkezi katı atık ayırma sistemine gelen plastik atıklar türlerine ve kullanılacak dönüşüm yöntemine göre ayrılır (Şekil 10). Plastik materyallerin geri dönüşümü için üç yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi parçalanmış halde bulunan plastiklerin yeniden işlenmesidir ki bu şekilde elde edilmiş olan bir ambalaj materyali halen tüketicinin kullanımına sunulmamıştır. İkinci yöntem ise plastik malzemenin fiziksel olarak temizlenmesi ile geri kullanımıdır. Üçüncü yöntemde de polimerlerin kimyasal yapıları değiştirilmektedir. Bu yöntemde genellikle monomerlere doğ
ru bir depolimerizesyon olmaktadır ve bu monomerlerden yeni polimerler üretilmektedir. Bu yöntemle elde edilen plastik malzemelere örnek; pet şişelerdir (Şekil 11) [13].Geri dönüşüm sayesinde ham maddelerin azalması ve doğal kaynakların tükenmesi önlenecek, böylelikle ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır. Polietilen ve polipropilen türü plastik atıklar küçük ölçekli çok sayıda işletme tarafından geri kazanılıyor. Yılda yaklaşık 150-200 bin ton civarında atık plastik işlenerek geri dönüştürülmektedir. Atık PET şişeler ise SASA tesisinde tekrar elyaf olarak değerlendirilmektedir. Her yıl 10 bin ton PET şişe geri kazanılmaktadır [13].
Plastiği geri dönüştürme çalışmaları plastiğin kullanımına paralel olarak son yıllarda birkaç kat artmış ve hızla yaygınlaşmıştır. Nitekim 1990 ile 1996 yılları arasında çöpe atılan plastik malzeme miktarı bu geri dönüşüm çalışmaları sayesinde ağırlıkça %20 civarında azalma göstermiştir [13].
Şekil 10. Plastik Ambalaj Malzemelerinin Türlerine Göre Ayrımı [5]